Archiwum publikacji
w serwisie Publikacje edukacyjne
Wyobraźnia geometryczna dzieci w młodszym wieku szkolnym
Geometria jest jednym z działów matematyki, którego przedmiotem jest badanie figur geometrycznych i zależności między nimi. Figury geometryczne na płaszczyźnie noszą nazwę figur płaskich, w przestrzeni trójwymiarowej brył geometrycznych. Termin geometria pochodzi z języka greckiego i oznacza mierzenie Ziemi.
Nauczanie geometrii w edukacji wczesnoszkolnej ma na celu wprowadzenie uczniów w matematyczną metodę ujmowania stosunków przestrzennych otaczającego świata.
Kształcenie wyobraźni przestrzennej
Rozwój spostrzeżeń i wyobrażeń przestrzennych dokonuje się nie tylko w codziennych sytuacjach życiowych, ale również w szkole w ramach planowej pracy wychowawczej i dydaktycznej, w zakresie różnych przedmiotów.
REKLAMA
Ucząc geometrii trzeba przede wszystkim rozwijać wyobraźnię ucznia, stwarzając mu okazję do obserwacji, myślenia i wyciągania wniosków. Dając uczniowi możność samodzielnego odkrywania różnych własności, mamy szansę zainteresować go geometrią.
Rozwój wyobraźni przestrzennej w nauczaniu geometrii polega na:
stosowaniu odpowiednio dobranego materiału obserwacyjnego (naturalne otoczenie, modele, rysunki),
stosowaniu modeli pokazowych i modeli roboczych, z którymi uczniowie pracują, stosowaniu modeli trwałych i modeli budowanych oraz rozkładanych przez uczniów, modeli statycznych i modeli ruchomych,
stałym rozszerzaniu wiedzy ucznia (istotne twierdzenia i określenia oraz korzystanie z nich), która utrwala obraz powstały w wyobraźni,
jednoczesnym kształceniu wyobraźni i logicznego myślenia,
rozwiązywaniu zadań, kształcących wyobraźnię czynną, tj. zdolność świadomego, kierowanego wolą kombinowania obrazów konfiguracji geometrycznych z różnych elementów wyobrażeniowych - związanego z logicznym myśleniem (zadania takie, jak konstrukcje prostych przekrojów, rozkładanie brył na części, poszukiwanie liczby przekątnych, płaszczyzn przekątnych, osi obrotu i płaszczyzn obrotu).
Nie jest możliwe zilustrowanie przy pomocy rysunku każdego ogniwa w łańcuchu rozumowania geometrycznego, rysunek stanowi często tylko ilustrację pewnych zasadniczych momentów, resztę wypełnia wyobraźnia.
Rysunki i modele w kształtowaniu pojęć geometrycznych
Niemożliwe jest nauczanie geometrii bez oparcia na konkrecie. Czynności związane z rysowaniem, budowaniem i manipulowaniem stanowią ważny etap wstępny do tworzenia abstrakcyjnych pojęć geometrycznych w umyśle ucznia. Rysunek lub model ułatwia uczniom odczytanie relacji, którą ma wyabstrahować. Aby zapobiec tworzeniu niewłaściwych skojarzeń, należy ilustrować to samo w rozmaitych położeniach i nietypowych przykładach. Wprowadzając nowe pojęcia na podstawie ilustracji rysunkowej lub modelu należy systematycznie stosować zasadę kontrastowania.
Ważny aspekt psychologiczny ma również posługiwanie się przez uczniów takimi przyrządami, jak linijka, ekierka i cyrkiel. Konkretne czynności związane użyciem tych przyrządów interioryzują się w czynność wyobrażeniową ucznia.
Literatura
Fechner-Sędzicka I., Szkolny system wspierania zdolności
Guilford J. P., Natura inteligencji człowieka
Makarewicz J., Doskonalenie wczesnoszkolnego nauczania geometrii
Puślecki W., Wspieranie elementarnych zdolności twórczych uczniów
Stucki E., Rozrywki matematyczne dla uczniów klasy III
Żytomirski W., Szewrin L., Geometria dla najmłodszych
Sylwia Brzyska
