Astarte to jedna z najbardziej znaczących postaci w mitologii fenickiej Jako bogini miłości miała istotne znaczenie w starożytnym panteonie bóstw, a jej kult rozprzestrzeniał się poza granice Fenicji. W artykule omówimy różne aspekty związane z Astarte, takie jak jej tożsamość, symbolika, kult oraz wpływ na starożytne cywilizacje i współczesną kulturę.
Kim była Astarte w mitologii fenickiej?
Astarte w mitologii fenickiej była boginią miłości, wojny, płodności i seksualności, która zajmowała ważne miejsce w panteonie bóstw starożytnego Bliskiego Wschodu. Jako jedna z najważniejszych postaci w fenickiej mitologii, Astarte była czczona przez różne ludy, takie jak Kananejczyków, Fenicjan, Syryjczyków, Hebrajczyków i Egipcjan. Kluczowe aspekty związane z tożsamością Astarte obejmują jej pochodzenie, relacje z innymi bóstwami oraz różne imiona i tytuły, jakimi była określana.
Astarte była uważana za córkę boga nieba, Ela, i bogini ziemi, Asherah. W mitologii fenickiej, szczególnie w Kananeo-Fenicjańskim wyobrażeniu, Astarte często zestawiano z bogiem Baalem, uważanym za jej małżonka bądź brata. Poza Fenicją, Astarte wykazywała wiele podobieństw z innymi ważnymi boginiami starożytnego Bliskiego Wschodu, takimi jak Isztar w kulturze Mezopotamii czy Hathor w mitologii egipskiej.
Warto zauważyć, że Astarte posiadała wiele imion i tytułów w różnych kulturach i językach, co świadczyło o jej różnorodności i wpływie na starożytny świat. Należy wymienić takie tytuły jak:
- „Królowa Niebios”,
- „Pani Wszystkich Bogów”
- „Pani Bydła i Dzikich Zwierząt”.
Pod względem ikonografii, Astarte była często przedstawiana jako piękna kobieta z koroną na głowie, czasami również zbrojna i jeżdżąca na lwie bądź koniu.
- Podobieństwo Astarte do innych bogiń: Rola Astarte jako bogini miłości, płodności i seksualności łączyła ją z innymi ważnymi boginiami z różnych kultur starożytnego Bliskiego Wschodu, takimi jak Isztar, Hathor czy Afrodyta.
- Pochodzenie Astarte: Uważana była za córkę boga nieba Ela i bogini ziemi Asherah, co podkreśla jej pozycję wśród ważnych fenickich bóstw.
- Wzajemne wpływy na inne religie: Kult Astarte przekroczył granice Fenicji i rozprzestrzenił się na cały Bliski Wschód, wpłynął również na kultury śródziemnomorskie.
Bogowie miłości z innych mitologii:
Symbolika i kult Astarte
Symbolika Astarte, fenickiej bogini miłości, jest złożona i obejmuje wiele atrybutów, które reprezentują zarówno płodność, jak i miłość, oraz władzę nad wojnami i konfliktami społecznymi. Do najbardziej znanych symboli związanych z Astarte należą Księżyc, gwiazda Isztar i lew.
- Księżyc był używany jako symbol płodności i miłości, który oddaje cykliczną naturę życia i porządek we wszechświecie. Jako bogini księżyca, Astarte miała wpływ na ziemskie cykle, rytmy i porządek przyrody.
- Gwiazda Isztar to ośmiopromienna gwiazda, która symbolizuje skrzydlatą boginię, wznoszącą się ku niebu, a jednocześnie będącą nierozerwalnie związanej z ziemią i jej istotami. Reprezentuje również ziemsko-kosmiczną równowagę, która była kluczowa dla funkcji Astarte w kulturze fenickiej.
- Lew to potężny symbol władzy i siły, który był namacalnym wyrazem władzy Astarte. Lew był częstym motywem w sztuce fenickiej, służąc jako ochrona przed siłami zła, chaosu i niebezpieczeństw.
Kult Astarte odgrywał ważną rolę w życiu codziennym i duchowym starożytnego społeczeństwa fenickiego. Fenickie obrzędy uczestniczące w kultach Astarte przejawiały się w rytuałach i ofiarach składanych na jej cześć. Działo się to w świątyniach, w których trwano na modlitwie, świętowania i śpiewy ku chwale bogini. Kult Astarte prowadził do powstawania licznych festiwali i uroczystości, które umacniały wspólnotę, a jednocześnie oddawały cześć bogini, będącej patronką miłosnych, płodności oraz wojennych spraw.
Rola Astarte w starożytnym świecie
Astarte starożytny świat zasługuje na uwagę ze względu na niewątpliwy wpływ Astarte na kulturę i religię innych starożytnych cywilizacji. Ze względu na status jednego z głównych fenickich bóstw, jej kult rozprzestrzeniał się również poza granice rodzimej Fenicji, oddziałując na region śródziemnomorski i Bliski Wschód. Jego wpływ można zaobserwować zwłaszcza w powiązaniach Astarte z innymi boginiami miłości, takimi jak:
- Isztar (Mezopotamia), podobieństwo imion Astarte i Isztar sugeruje ich wspólne pochodzenie. Oba bóstwa były kojarzone z miłością, płodnością i wojną.
- Inanna (Sumer), Bogini miłości i płodności Sumerów wykazuje wiele podobieństw do Astarte. Obydwie były również opisywane jako poteężne wojowniczki.
- Afrodyta (Grecja), Grecy Afrodytę utożsamiali z Fenicką boginią Astarte.
Świadczy to o wymianie kulturalnej pomiędzy tymi cywilizacjami oraz o globalnym charakterze kultu Astarte.
Legendy i mity związane z Astarte
Pierwsza legenda dotyczy samego pochodzenia bogini. Astarte, zwana również Melekat – Królową Niebios, była córką bądź żoną najwyższego boga Ela i bogini Aszery. W niektórych opowieściach występuje jako córka boga Baal- Hadada. Jej wielość ról w panteonie fenickim pokazuje wagę, jaką jej przypadło w tym kierunku.
- Astarte jako strażniczka Krainy Jeńców: Opowieść mitologiczna mówi o tym, że Astarte miała na celu ucieczkę zmarłych z Zaświatów. Jej misją było bronić Krainy Jeńców i sprawdzać, czy ich dusze nie uciekają zgodnie z porządkiem naturalnym.
- Przywracanie życia: W jednym z fenickich mitów, Astarte przywraca życie synowi królewskiemu, zabitemu przez własnego brata. Przez swoje czyny, podkreśla moc miłości jako siłę zdolną do pokonania śmierci i zniszczenia.
- Astarte jako sojusznik Baala: W mitach o walce boga Baala z potworem morskim Jamem, Astarte opowiada się po stronie Baala i wspiera go w konfrontacji z potężnym przeciwnikiem. Akt ten ukazuje jej zaangażowanie w spory między bogami i ludźmi.