Wstęp
W dziełach literackich patriotyzm przedstawiany jest zarówno jako ideał, do którego należy dążyć, jak i trudna rzeczywistość, z którą bohaterowie muszą się zmierzyć. W niniejszej rozprawce postaram się wykazać, jak różnorodnie motyw patriotyzmu został ukazany w literaturze, analizując wybrane dzieła z kanonu lektur szkolnych. Teza, którą chcę potwierdzić, brzmi: w literaturze patriotyzm oscyluje między idealem a rzeczywistością, ukazując zarówno jego szlachetne, jak i tragiczne oblicze.
Rozwinięcie
Dobroć jako wartość nadrzędna jest silnie obecna w „Antygonie” Sofoklesa. Główna bohaterka, stawiając cześć dla brata ponad prawem króla, pokazuje, że dobroć i lojalność rodzinna są ważniejsze niż posłuszeństwo wobec władzy. Antygona, dokonując wyboru serca, staje się symbolem niezłomności i dobroci, która nie uznaje kompromisów wobec niesprawiedliwości.
W „Dziadach” cz. III Adama Mickiewicza, postać Księdza Piotra jest uosobieniem dobroci, która prowadzi do poświęcenia. Jego działania, mające na celu pomoc innym, nawet kosztem własnego życia, ukazują, że dobroć jest wartością, która nadaje życiu sens i pozwala na przekraczanie własnych ograniczeń w imię wyższych ideałów.
Z kolei w „Lalce” Bolesława Prusa, dobroć przejawia się poprzez postać Wokulskiego, który pomimo wielu przeciwności losu i niezrozumienia ze strony społeczeństwa, nieustannie stara się działać na rzecz dobra innych. Jego altruizm i gotowość do poświęceń dla ukochanej Izabeli oraz innych postaci pokazują, że dobroć może być drogą do prawdziwej wielkości człowieka.
W „Krzyżakach” Henryka Sienkiewicza, dobroć manifestuje się poprzez postać Zbyszka z Bogdańca, który w obronie słabszych i w walce o sprawiedliwość nie waha się ryzykować własnym życiem. Jego rycerska postawa, oparta na kodeksie honorowym, w którym dobroć i sprawiedliwość zajmują centralne miejsce, ukazuje uniwersalne wartości, które są aktualne w każdej epoce.
Na koniec, „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza dostarcza przykładów dobroci w codziennym życiu szlacheckim, gdzie gościnność, wzajemna pomoc i solidarność są na porządku dziennym. Postacie takie jak Sędzia Tadeusz, który zawsze stara się godzić skłócone strony i działać na rzecz dobra wspólnoty, pokazują, że dobroć jest fundamentem społecznego współistnienia.
Zakończenie
Analizując powyższe lektury, można dojść do wniosku, że wartość dobroci jest nie tylko pożądana, ale również niezbędna dla harmonijnego funkcjonowania społeczeństwa i rozwoju jednostki. Dobroć, manifestująca się na różne sposoby, od niezłomnej postawy wobec niesprawiedliwości, przez poświęcenie dla innych, altruizm, rycerskość, aż po codzienną gościnność i pomoc, stanowi o sile charakteru i wielkości człowieka. W świetle analizowanych dzieł literackich odpowiedź na pytanie postawione w tytule rozprawki brzmi: tak, warto być dobrym człowiekiem, gdyż to właśnie dobroć jest jedną z najcenniejszych wartości, która kształtuje nasz świat na lepsze.