Ekologiczne środki czystości to produkty przyjazne dla środowiska i zdrowia, wykonane głównie z naturalnych składników. W przeciwieństwie do tradycyjnych środków czystości, nie zawierają szkodliwych substancji chemicznych. Z artykułu dowiesz się, jak samodzielnie przygotować ekologiczne środki czystości w domu za pomocą prostych składników.
Definicja ekologicznych środków czystości
Ekologiczne środki czystości to preparaty do sprzątania, które spełniają następujące kryteria:
- Wykonane są głównie lub wyłącznie ze składników pochodzenia naturalnego, takich jak olejki eteryczne, kwasy organiczne czy skrobia.
- Nie zawierają substancji toksycznych i drażniących, takich jak detergenty, środki zapachowe, barwniki.
- Są biodegradowalne, czyli ich składniki ulegają rozkładowi przez mikroorganizmy, dzięki czemu nie zanieczyszczają środowiska.
- Mają neutralny lub korzystny wpływ na środowisko przyrodnicze.
- Są bezpieczne dla zdrowia i skóry użytkowników. Nie powodują alergii.
- Sprzedawane są w opakowaniach przyjaznych środowisku, np. szklanych lub papierowych.
Wpływ tradycyjnych środków czystości na zdrowie i środowisko
Typowe środki czystości dostępne w sklepach mają negatywny wpływ zarówno na nasze zdrowie, jak i środowisko:
- Powodują alergie i podrażnienia ze względu na obecność substancji zapachowych, środków konserwujących czy barwników. Częsty kontakt ze środkami czystości może prowadzić do przewlekłych stanów alergicznych.
- Zawierają szkodliwe związki chemiczne, które po połknięciu mogą być toksyczne dla organizmu. Dotyczy to zwłaszcza małych dzieci.
- Ich składniki, takie jak detergenty czy fosforany(V), przedostając się do ścieków, gleby i wód gruntowych, zanieczyszczają środowisko. Przyczyniają się m.in. do eutrofizacji.
- Opakowania po środkach czystości, wykonane najczęściej z plastiku, stanowią odpady trudne do przetworzenia, które zalegają na wysypiskach i w oceanach.
Dlatego warto ograniczyć korzystanie z nich na rzecz bardziej przyjaznych środowisku odpowiedników.
Składniki szkodliwe dla zdrowia i środowiska w tradycyjnych środkach czystości
Najczęściej spotykane substancje chemiczne w typowych preparatach do czyszczenia, które są szkodliwe dla naszego zdrowia i środowiska, to:
- Detergenty – powodują podrażnienia skóry, a przedostając się do wód – ich eutrofizację
- Środki zapachowe i konserwujące – częsta przyczyna alergii
- Barwniki – mogą uczulać i toksycznie działać na organizm
- Fosforany(V) – przyczyniają się do zakwitów wód powierzchniowych
- Chlor – uwalniany w postaci gazowej, zanieczyszcza powietrze
- Mikroplastiki – trwale zanieczyszczają środowisko
Warto zwracać uwagę na obecność tych substancji w składzie środków czystości i wybierać produkty, które ich nie zawierają.
Przydatne materiały do tworzenia domowych środków czystości
Do przygotowania ekologicznych preparatów czyszczących w domu przydadzą się następujące materiały:
- Kwasy organiczne – ocet, sok z cytryny lub grejpfruta. Rozpuszczają osady z kamienia i rdzy.
- Soda oczyszczona – skuteczny środek do czyszczenia i odtłuszczania.
- Olejki eteryczne – np. z drzewa herbacianego, eukaliptusa, lawendy. Działają antybakteryjnie i aromatyzują.
- Skrobia – ziemniaczana, kukurydziana, pszenna. Służy do zagęszczania preparatów.
- Mydło w płynie – usuwa tłuszcze i brud. Można użyć gospodarczego lub marsylki.
- Glinka – doskonale czyści i poleruje powierzchnie.
- Occer czy wermikulit – naturalne minerały świetnie zbierające brud.
- Trociny – pomagają usunąć plamy z dywanów i tapicerki.
Domowe przepisy na ekologiczne środki czystości
Proszek do prania
Składniki:
- 1 szklanka węglanu sodu
- 1/2 szklanki kruszonki mydlanej
- 1 łyżka olejku herbacianego lub innego olejku eterycznego
- 1 łyżka sody oczyszczonej (opcjonalnie)
Sposób przygotowania:
- Wszystkie składniki dokładnie wymieszaj.
- Przesyp do szczelnego pojemnika, najlepiej ze szkła lub tworzywa.
- Używaj 2-3 łyżek proszku na standardową pralkę.
Proszek działa skutecznie w temperaturze 30-90°C. Można go też wykorzystać do ręcznego prania lub namaczania tkanin.
Odświeżacz starych tkanin, serwetek i obrusów
Aby odświeżyć i wybielić stare, wyblakłe tkaniny, zrób roztwór z:
- 1 szklanki wody
- soku z 1 cytryny
- 1 łyżki sody oczyszczonej
Tkaninę namocz w tym roztworze na minimum 2 godziny (najlepiej na noc). Następnie wypierz ją w pralce w temperaturze 30-40°C bez użycia proszku.Efekt będzie zaskakujący – tkaniny odzyskają świeżość kolorów i pozbędą się przykrych zapachów.
Płyn do mycia naczyń
Składniki:
- 2 szklanki przegotowanej wody
- 1/4 szklanki płynnego mydła (np. marsylki)
- 1/4 szklanki octu jabłkowego
- 10-15 kropli olejku cytrynowego
Sposób przygotowania:
- Wlej składniki do butelki i wstrząśnij, aż powstanie jednolita emulsja.
- Używaj ok. 100 ml płynu na zmywanie. Spłukuj dokładnie wodą.
Płyn nie wymaga spłukiwania i doskonale czyści naczynia, nie pozostawiając smug. Ma też przyjemny, cytrynowy zapach.
Środek do czyszczenie różnych typów podłóg
Drewno – wymieszaj sok z 1 cytryny z 1 litrem letniej wody i umyj podłogę. Wypoleruj suchą szmatką.Płytki, kamień – rozpuść pół szklanki sody oczyszczonej w wiadrze ciepłej wody. Dodaj olejek eteryczny dla zapachu.Dywany, wykładziny – wsyp na powierzchnię occer lub wermikulit. Poczekaj 15 minut i odkurz.
Środek do czyszczenia piekarnika i zmywarki
Składniki:
- 1 szklanka octu
- 1 szklanka sody oczyszczonej
- 5 kropli olejku herbacianego
Sposób użycia:
Wymieszaj składniki i nanieś na brudne powierzchnie w zmywarce lub piekarniku. Pozostaw na minimum 15 minut, a następnie spłucz wodą.
Środek do czyszczenie wnętrza pralki
Aby wyczyścić i zdezynfekować pralkę, wykonaj następujące kroki:
- Wlej do bębna 1 szklankę octu i uruchom program prania w 90°C bez wsadu.
- Następnie wsyp 1 szklankę sody oczyszczonej i włącz krótki program z wirowaniem.
- Na koniec odmierz olejek herbaciany lub cytrynowy i uruchom płukanie.
Dzięki temu pozbędziesz się osadów, kamienia i nieprzyjemnych zapachów.
Jak przechowywać naturalne środki czystości, aby były skuteczne?
Aby domowe preparaty czyszczące zachowały swoje właściwości, przestrzegaj kilku zasad:
- Przechowuj je w ciemnych butelkach (najlepiej szklanych lub z tworzywa PET).
- Szczelnie zakręcaj pojemniki.
- Trzymaj z dala od źródeł ciepła i światła.
- Sprawdzaj poziom pH – powinien mieścić się w zakresie 6-8.
- Używaj czystych przyborów do dozowania preparatów.
- Dobrym pomysłem jest przygotowywanie mniejszych porcji środków które będą od razu zużyte.
Zalety ekologicznych środków czystości
Ekologiczne preparaty do czyszczenia mają wiele zalet, które sprawiają, że są one bezpieczne zarówno dla naszego zdrowia, jak i środowiska:
- Wykonane są z naturalnych składników, jak olejek z drzewa herbacianego czy kwasy cytrynowy i octowy, dzięki czemu nie podrażniają skóry ani nie powodują alergii.
- Ulegają biodegradacji, przez co ich substancje czynne nie kumulują się w środowisku i nie zanieczyszczają gleby ani wód.
- Mają neutralny lub pozytywny wpływ na środowisko przyrodnicze. Nie zakłócają naturalnych procesów zachodzących w ekosystemach.
- Sprzedawane są w opakowaniach przyjaznych środowisku, takich jak szkło czy papier, które nadają się do recyklingu.
- Są hipoalergiczne i nie powodują podrażnień nawet przy długotrwałym stosowaniu.
Przykłady marek produkujących ekologiczne środki czystości
Marki oferujące ekologiczne preparaty do czyszczenia, warte uwagi, to między innymi:
- Ecover – belgijska firma, pionier w produkcji ekologicznych środków czystości, oferuje szeroką gamę preparatów.
- Seventh Generation – amerykańska marka z ponad 30-letnim doświadczeniem w tworzeniu hipoalergicznych produktów do domu.
- Method – opracowuje preparaty w stylowych, designerskich opakowaniach z recyklingu.
- Pur – polski producent przyjaznych środowisku kosmetyków do domu, także środków czystości.
- Greenpeace – we współpracy z Firmenich wypuściła na rynek linię ekologicznych produktów do czyszczenia.
Warto poszukać ich produktów w sklepach lub zamówić przez internet.