Bądź przy mnie blisko – tekst wiersza
Autor: Halina Poświatowska
Badż przy mnie blisko,
bo tylko wtedy
nie jest mi zimno.
Chłód wieje z przestrzeni.
Kiedy pomyśle
jaka ona duża
a jaka ja.
To mi trzeba
twoich dwóch ramion zamkniętych
dwóch promieni wszechświata.
Kluczowe informacje
- Wiersz pochodzi z tomiku „Dziewczynka z zapałkami” wydanego w 1967 roku.
- Jest to jeden z najbardziej znanych i charakterystycznych wierszy Poświatowskiej, wyrażający pragnienie bliskości i miłości.
- Utwór składa się z czterech zwrotek, z których każda ma cztery wersy.
- Podmiot liryczny zwraca się do adresata z prośbą o bycie blisko, o czułość i zrozumienie.
- Wiersz ma charakter intymnej rozmowy, pełnej czułości i delikatności.
- Poświatowska wykorzystuje w nim prostą, ale sugestywną metaforykę, np. „bądź jak ciepły wiatr”, „bądź jak płomień”.
- Utwór wyraża tęsknotę za bliskością, zrozumieniem i akceptacją ze strony drugiej osoby.
- Wiersz jest przykładem liryki bezpośredniej, opartej na zwrotach do adresata.
Interpretacja
Prośba o bliskość jako wyraz ludzkiej potrzeby ciepła emocjonalnego
Wiersz Haliny Poświatowskiej „Bądź przy mnie blisko” otwiera się bezpośrednią prośbą podmiotu lirycznego skierowaną do adresata. Prośba o bliskość jest wyrazem głębokiej potrzeby ciepła emocjonalnego, które w tym kontekście jest przeciwieństwem zimna, odczuwanego nie tylko fizycznie, ale przede wszystkim w wymiarze duchowym. Podmiot liryczny doświadcza uczucia alienacji i izolacji, które są wynikiem konfrontacji z ogromem przestrzeni, symbolizującym pustkę i samotność.
Zimno staje się tu metaforą emocjonalnej pustki, braku drugiego człowieka, który swoją obecnością mógłby przynieść ukojenie i poczucie bezpieczeństwa. Potrzeba bliskości jest uniwersalnym doświadczeniem, które Poświatowska podkreśla, ukazując je jako coś niezbędnego do odczuwania ciepła w życiu.
Przestrzeń jako źródło lęku i poczucie własnej małości
W drugiej zwrotce wiersza podmiot liryczny zwraca uwagę na rozmiary przestrzeni, która jest przerażająco duża w porównaniu do małości jednostki ludzkiej. Przestrzeń staje się tu symbolem nieograniczonego świata, który może wywoływać uczucie lęku i zagubienia. Kontrast między „jak ona duża” a „jaka ja” podkreśla dysproporcję między ludzką egzystencją a wszechświatem, w którym człowiek może czuć się niewielki i nieistotny.
To uczucie małości i bezradności wobec otaczającego świata jest punktem wyjścia do wyrażenia potrzeby oparcia, wsparcia i poczucia, że nie jest się samym. Dwie ramiona zamknięte wokół podmiotu lirycznego stają się symbolem ochrony i ciepła, które są w stanie zniwelować ogrom i chłód otaczającej przestrzeni.
Ramiona jako symbol wsparcia i bezpieczeństwa
W dalszej części wiersza, podmiot liryczny wyraża pragnienie, aby ramiona adresata stały się dla niego źródłem ciepła i poczucia bezpieczeństwa. Ramiona są tu metaforą wsparcia, które jest w stanie otoczyć i ochronić przed zewnętrznymi wpływami. W tym kontekście, ramiona adresata stają się „dwoma promieniami wszechświata”, co sugeruje, że miłość i bliskość drugiej osoby mają moc przekształcania i oświetlania ciemności, które otaczają podmiot liryczny.
Ta metafora podkreśla, że miłość i bliskość mogą nadać życiu sens i znaczenie, nawet w obliczu nieuchronnej małości jednostki wobec wszechświata. Wsparcie emocjonalne jest przedstawione jako kluczowe dla poczucia własnej wartości i siły wewnętrznej, które są niezbędne do stawienia czoła trudnościom życia.
Intymność i bezpośredniość w komunikacji międzyludzkiej
Wiersz Poświatowskiej charakteryzuje się intymnością i bezpośredniością w komunikacji międzyludzkiej. Podmiot liryczny zwraca się do adresata w sposób bezpośredni, co nadaje wierszowi charakter osobistej rozmowy. Intymność wyrażona w wierszu jest odzwierciedleniem głębokiej potrzeby zrozumienia i akceptacji, które są fundamentem każdej bliskiej relacji.
Bezpośredni zwrot do adresata, używanie słów „bądź przy mnie blisko”, „to mi trzeba”, wskazuje na otwartość emocjonalną i szczerość uczuć podmiotu lirycznego. Komunikacja międzyludzka w wierszu staje się narzędziem wyrażania najgłębszych pragnień i potrzeb, co jest istotne dla zrozumienia między ludźmi i budowania trwałych, bliskich związków.
Budowa wiersza
Wiersz „Bądź przy mnie blisko” autorstwa Haliny Poświatowskiej charakteryzuje się prostą i przejrzystą strukturą. Składa się z czterech zwrotek, z których każda zawiera po cztery wersy. Ta regularność budowy wiersza wprowadza rytm i harmonię, co jest odzwierciedleniem potrzeby ładu i równowagi w emocjonalnym świecie podmiotu lirycznego. Brak rymów oraz stosowanie wolnego wersu podkreśla intymny i bezpośredni charakter wypowiedzi, a także nadaje utworowi pewną swobodę i naturalność przekazu.
Gatunek i rodzaj literacki
Utwór Haliny Poświatowskiej należy do rodzaju literackiego liryki. Wiersz ten można zaklasyfikować jako pieśń, ponieważ jest to krótka forma wierszowana, wyrażająca osobiste uczucia i emocje podmiotu lirycznego. Pieśń często charakteryzuje się wyznaniem miłosnym lub refleksją nad uczuciami, co znajduje odzwierciedlenie w omawianym utworze. „Bądź przy mnie blisko” jest przykładem liryki bezpośredniej, gdzie podmiot liryczny zwraca się do adresata, wyrażając swoje pragnienia i uczucia.
Środki stylistyczne
Halina Poświatowska w swoim wierszu wykorzystuje różnorodne środki stylistyczne, które wzmacniają wyrazistość przekazu i pogłębiają emocjonalny wymiar utworu. Oto niektóre z nich:
- Apostrofa – bezpośredni zwrot do adresata („Bądź przy mnie blisko”), który wprowadza czytelnika w intymną relację między podmiotem a obiektem uczuć.
- Porównanie – zestawienie dwóch elementów w celu podkreślenia ich podobieństwa lub różnicy, np. „twoich dwóch ramion zamkniętych / dwóch promieni wszechświata”, co nadaje wierszowi głębi i uniwersalności.
- Metafora – przenośnia, która w sposób obrazowy przedstawia uczucia i emocje, np. „Chłód wieje z przestrzeni” sugeruje uczucie osamotnienia i braku ciepła emocjonalnego.
- Epitet – określenie mające na celu naszkicowanie obrazu lub wzmocnienie wyrazu, np. „twoich dwóch ramion zamkniętych” podkreśla potrzebę ochrony i bezpieczeństwa.
- Personifikacja – nadanie przedmiotom lub zjawiskom cech ludzkich, np. „Chłód wieje” sprawia, że zimno staje się aktywnym uczestnikiem wiersza, wpływającym na stan emocjonalny podmiotu.
Wykorzystanie tych środków stylistycznych sprawia, że wiersz Poświatowskiej jest nie tylko wyrazem głębokich uczuć, ale również dziełem o bogatej warstwie artystycznej, które skłania do refleksji nad ludzką potrzebą bliskości i miłości.